საწრეო მუშაობა 2

              

წრის დასახელება-ლიტერატურული სამყარო და მისი გმირები

წრის მიზანი - წრის მიზანია,  ხელი  შეუწყოს მოსწავლეებში მხატვრული ტექსტის ანალიზის  უნარის განვითარებას კრიტიკული/ანალიტიკური კითხვისა და წერის პრინციპების  გათვალისწინებით, ასევე, გმირის / პერსონაჟის დახასიათებისა და   ნაწარმოებთან დაკავშირებული ისტორიული, სოციალური და პოლიტიკური პრობლემების განხილვის უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბებას.  დაიგეგმება მრავალფეროვანი და საინტერესო აქტივობები, რაც დაეხმარება მოსწავლეებს მხატვრული სახეების ამოცნობაში, ლიტერატურული ნაწარმოების როგორც ცალკეული  მიმართულებით გარჩევაში, ისე მთლიანად ტექსტის ანალიზში ზემოთ ჩამოთვლილი ყველა პრობლემის გათვალისწინებით.

დისციპლინა - ქართული ენა და ლიტერატურა

პედაგოგი - ნინო წიკლაური

აქტუალურობა - საწრეო მუშაობის  ფარგლებში მოსწავლეები შეძლებენ  ლიტერატურული ტექსტის გააანალიზებას; ამისათვის კი, პირველ რიგში, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია კრიტიკული წაკითხვა. ამდენად, გაიაზრებენ, რომ მკითხველის როლი გაცილებით დიდია, რადგან ლიტერატურული ტექსტი ყველა სხვა ტიპის ტექსტზე მეტად იძლევა ინტერპრეტირების საშუალებას. ბუნებრივია, ინტერპრეტირება იმდენგვარად შეიძლება, რამდენი მკითხველიც ჰყავს ტექსტს, თუმცა, უნდა აღინიშნოს, რომ ამ შემთხვევაში ინტერპრეტირება არ შეიძლება იყოს ბოლომდე თავისუფალი, მკითხველმა უნდა გაითვალისწინოს რამდენიმე არსებითი ფაქტორიც.

ნაწარმოების მხატვრული ანალიზი, ამავე დროს, გულისხმობს ტექსტის ადეკვატურ გააზრებას, გაგებას, ძირითადი და მეორეხარისხოვანი ინფორმაციისა და დეტალების გამიჯვნას, კონკრეტული ფაქტების განზოგადებასა და პარალელების მოყვანას, ამა თუ იმ სიმბოლოს მოძებნასა და განმარტებას, რაც სირთულეს წარმოადგენს უმრავლესობისთვის.

საწრეო მუშაობის ხანგრძლივობა -2018 -2019 სასწავლო წლის  მეორე  სემესტრი

შეხვედრების განრიგი - მეცადინეობა ტარდება კვირაში ერთხელ (ოთხშაბათობით,  მეშვიდე გაკვეთილზე,  13.45-14.25 საათზე).

მოსწავლეთა ასაკობრივი ჯგუფი - XI  კლასი

მოსწავლეთა რაოდენობა ჯგუფში - 10- 13  მოსწავლე

საწრეო მუშაობაში  გაერთიანებულ მოსაწავლეთა სია:

1.      

1.                  ანთია კესო

2.                  გოგინავა თათია

3.                  დემეტრაშვილი გიორგი

4.                  ერქვანია ელენე

5.                  მეშვილდიშვილი ანა

6.                  მხიტარიანი ანასტასია

7.                  მხიტარიანი მარიამ

8.                  ჭაობაშვილი ნინო

9.                  ხინჩაგაშვილი მარიამ

                                      წრის    მეცადინეობის   პროგრამა

                                                     XI  კლასი

                          2018 -2019 სასწავლო წელი,  მეორე  სემესტრი

(მეცადინეობა ტარდება კვირაში ერთხელ, ოთხშაბათობით, მეშვიდე გაკვეთილზე,  

13.45-14.25 საათზე).

№	თარიღი	თემის   დასახელება	საათების  რაოდენობა
1	30.01.2019	მხატვრული ტექსტის ანალიზის პირველი ეტაპი- ტექსტის კრიტიკული წაკითხვა.	1 სთ
2	06.02.2019	ავტორის მიზნის გააზრება, ძირითადი სათქმელი	1 სთ
3	13.02.2019	მთავარი და მეორეხარისხოვანი პერსონაჟები	1 სთ
4	20.02.2019	ტექსტში წარმოდგენილი  ქვეტექსტი	1 სთ
5	27.02.2019	სიუჟეტური ხაზი, ფაბულა, საკვანძო ეპიზოდები, კულმინაცია	1 სთ
6	06.03.2019	მხატვრულ-გამომსახველობითი ხერხები (ეპითეტი, მეტაფორა)	1 სთ
7	20.03.2019	მხატვრულ-გამომსახველობითი ხერხები (შედარება, ჰიპერბოლა)	1 სთ
8	27.03.2019	მხატვრულ-გამომსახველობითი ხერხები (ალეგორია, გაპიროვნება, ირონია...)	1 სთ
9	03.04.2019	გმირი ( როგორია ის?- დადებითი, უარყოფითი,ტრაგიკული, კომიკური, გროტესკული და ა. შ.)	1 სთ
10	10.04.2019	ავტორის დამოკიდებულება გმირისადმი (დადებითი, უარყოფითი თუ ნეიტრალური) და რაში ვლინდება ეს?	1 სთ
11	17.04.2019	ავტორის თხრობის მანერა	1 სთ
12	24.04.2019	ნაწარმოების თხრობის დინამიკა (ავტორისეული რიტმი, მელოდიკა და ა. შ.)	1 სთ
13	01.05.2019	ენობრივი საშუალებები პერსონაჟის მეტყველებაში (დიალექტი, არქაიზმი, ჟარგონი, ბარბარიზმი,   ჩვეულებრივი, სადა, არაფრით გამორჩეული ენა და ა. შ.)	1 სთ
14	08.05.2019	მხატვრული ტექსტის ისტორიული ანალიზი	1 სთ
15	15.05.2019	მხატვრული ტექსტის ანალიზის სტრუქტურა	1 სთ
16	22.05.2019	ტექსტური მასალიდან წარმოდ­გენილი სათანადო არგუმენტები, კონ­კრეტული მაგალითები	1 სთ
17 18	29.05.2019 05.06.2019	მხატვრული ნაწარმოების ანალიზის  ნიმუშებისგაცნობა	2 სთ
19	12.06.2019	ციტირებისა და პერიფრაზის ხერხები	1 სთ

წრის მუშაობაში გამოყენებული რესურსები:

1. მხატვრული ნაწარმოების ანალიზი – მეთოდური მითითებები მასწავლებლებისა და მოსწავლეებისთვის -  ნინო ლომიძე

https://edu.aris.ge/news/mxatvruli-nawarmoebis-analizi-metoduri-mititebebi-maswavleblebisa-da-moswavleebistvis.html

2. ქეთევან გოჩიტაშვილი,  გიული შაბაშვილი: ანალიტიკური წერა

http://www.nplg.gov.ge/civil/statiebi/wignebi/analitikuri%20werA/analitikur_i%20wera_11.htm
3. გოდერძი  ჩოხელის მოთხრობები

4. ოთარ ჭილაძის ლექსები  

5. ილია ჭავჭავაძის მოთხრობები

6. ვაჟა-ფშაველას პოემები

7. რევაზ ინანიშვილის ნოველები და მოთხრობები

8. გია მურღულიას წიგნი ,,სიბრძნე მინიატურაში’’

9. საკანცელარიო ნივთები:

ფერადი მარკერები, ვატმანის ქაღალდი A1, A4 ზომის ქაღალდი,  დაფა, კალამი.

  საწრეო მუშაობის პირველი დღე.

მოსწავლეებს გავაცანი საწრეო მუშაობის მიზნები და ამოცანები.
პირველი დღის თემა - მხატვრული ტექსტის ანალიზის პირველი ეტაპი, ტექსტის კრიტიკული წაკითხვა.

                         

                                                      მუშაობის მეორე დღე.

                              თემა-ავტორის მიზნის გააზრება, ძირითადი სათქმელი.

            მესამე დღის თემაა მთავარი და მეორეხარისხოვანი პერსონაჟები.

გურამ დოჩანაშვილისა (,,ბალახისფერი კაცი'') და რევაზ ინანიშვილის ნოველებზე დაყრდნობით  ვიმსჯელეთ, როგორ განსხვავდებიან ერთმანეთისგან მთავარი და მეორეხარისხოვანი პერსონაჟები. ისიც აღვნიშნეთ, რომ მწერალი ძირითადად მაინც მთავარი გმირის საშუალებით გადმოგვცემს თავის ჩანაფიქრს.

                                   

           

                სიუჟეტური ხაზი, ფაბულა, საკვანძო ეპიზოდები, კულმინაცია - ეს
 იყო დღევანდელი (მეოთხე)  შეხვედრის თემა.  

                        

                   ტექსტში წარმოდგენილი  ქვეტექსტი - მეხუთე შეხვედრის თემა.

ქვეტექსტი არის აზრი, რომელიც ლოგიკურად არ გამომდინარეობს ტექსტიდან, მაგრამ მაინც აღმოცენდება რეციპიენტის ცნობიერებაში ავტორის მიერ შედარების, ალუზიის, ზმის , სიტყვის პოლისემიის, ციტატ(ებ)ის (ინტერტექსტის)... მიზანმიმართულად გამოყენების შედეგად. ქვეტექსტს მიმართავენ მაშინ, როცა სათქმელის აშკარად გაცხადება სახიფათო ან არადელიკატურია. 

                                                      დღე მეექვსე. 
თემა: მხატვრულ-გამომსახველობითი ხერხები (ეპითეტი, მეტაფორა).

გავიხსენეთ ტროპული მეტყველების სახეები, კერძოდ, ეპითეტი და მეტაფორა. ვისაუბრეთ თითოეულის ფუნქციაზე. გარდა ამისა, მოცემულ ტექსტში (გ.ჩოხელის ,,ვარდისფერი კაცი'') მოძებნეს და გახაზეს აღნიშნული მხატვრული ხერხები და იმსჯელეს მა-თი გამოყენების ფუნქციაზე.

          

                                          მეშვიდე შეხვედრა. 

გავიხსენეთ მხატვრულ-გამომსახველობითი ხერხები - შედარება, ჰიპეროლა.  გ. ჩოხელის მოთხრობებში მოძებნეს და გახაზეს აღნიშნული ხერხები და იმსჯელეს მათი გამოყენების აუცილებლობასა და დატვირთვაზე.

                                          

                                                       

                                              

                                                    დღე მერვე.

თემა: მხატვრულ-გამომსახველობითი ხერხები (ალეგორია, ირონია, გაპიროვნება).

გავიხსენეთ ტროპული მეტყველების სახეები, კერძოდ, ალეგორია, ირონია, გაპიროვნება. ვისაუბრეთ თითოეულის ფუნქციაზე. გარდა ამისა, მოცემულ ტექსტებში (ოთარ ჭილაძის ლექსებსა  და ილია ჭავჭავაძის მოთხრობაში) მოძებნეს და გახაზეს აღნიშნული მხატვრული ხერხები და იმსჯელეს მათი გამოყენების მნიშვნელობაზე.

                                                          მეცხრე დღე.

საწრეო მუშაობის თემაა ლიტერატურული გმირი ( როგორია ის?- დადებითი, უარყოფითი, ტრაგიკული, კომიკური, გროტესკული და ა. შ.). 

შესწავლილი ნაწარმოებებიდან მოსწავლეებმა გაიხსენეს პერსონაჟები და  დაახასიათეს თითოეული.

                                            საწრეო მუშაობის მეათე დღე.

თემა -ავტორის დამოკიდებულება გმირისადმი (დადებითი, უარყოფითი თუ ნეიტრალური) და რაში ვლინდება ეს? რ. ინანიშვილის მოთხრობა ,,ლარას’’  მიხედვით მოსწავლეებმა იმსჯელეს  ავტორის დამოკიდებულებაზე გმირებისადმი და იმაზეც, თუ როგორ ახერხებს და  რა გზებით ავტორი აღნიშნულის გამოხატვას.

       ავტორის თხრობის მანერა - ეს იყო ჩვენი მეთერთმეტე შეხვედრის თემა.

მეთორმეტე დღე საწრეო მუშობისა.

თემა- ნაწარმოების თხრობის დინამიკა (ავტორისეული რიტმი, მელოდიკა და ა. შ.).

გაკვეთილი მეცამეტე.

ენობრივი საშუალებები პერსონაჟის მეტყველებაში (დიალექტი, არქაიზმი, ჟარგონი, ბარბარიზმი,   ჩვეულებრივი, სადა, არაფრით გამორჩეული ენა და ა. შ.). აღნიშნული საკითხების და განსაკუთრებით კი, დიალექტიზმებისა და არქაიზმების გამოყენებაზე საუბრისას, პირველ რიგში, ვაჟა-ფშაველას პოემები განვიხილეთ.

           

            მეთოთხმეტე გაკვეთილი  პირველ ივნისს განსხვავებულ გარემოში ჩავატარეთ მცხეთაში, ნინოს მაყვლოვანში (სადაც, ისტორიული წყაროების თანახმად, მცხეთაში მოსული ნინო პირველი სამი წლის განმავლობაში ,,ილოცვიდა ფარულად ადგილსა შებურვილსა ბრძამლითა მაყუალისაითა’’). მხატვრული ტექსტის ისტორიული ანალიზი ლეონტი მროველის „მოქცევაი ქართლისაი“( ,,ცხორებაჲ და მოქალაქეობაჲ ღირსისა და მოციქულთა სწორისა ნეტარის ნინოსი’’) მირიანის ნადირობა და მზის დაბნელება (შემოკლებით) მიხედვით განვიხილეთ. აღნიშნული ნაწარმოების შერჩევას სიმბოლური დატვირთვა ჰქონდა, რადგან სწორედ  პირველ ივნისს წმინდა მოციქულთასწორი ნინო საქართველოში შემობრძანდა. 

              გარდა ამისა, მოვილოცეთ სვეტიცხოველი და ვეწვიეთ თვითნასწავლი ხელოვანის, მებაღე-დეკორატორის,კონსტანტინე მამულაშვილის, ბაღს. ხელის შევლება აკლიაო, გვითხრა მისმა შვილთაშვილმა, ბაღზე, მაგრამ, ამის მიუხედავად, მაინც წალკოტი ვიხილეთ, სადაც იშვიათი და ეგზოტიკური მცენარეები და დიდი მებაღის ხელით შექმნილი კომპოზიციები დაგვხვდა.

მეთხუთმეტე შეხვედრა.

თემა -მხატვრული ტექსტის ანალიზის სტრუქტურა.

მოსწავლეებს გავაცანი მხატვრული ტექსტის ანალიზის  სტრუქტურა- როგორც ნებისმიერი ანალიტიკური ტექსტი, წერითი დავალების ეს ტიპიც შედგება სამი ნაწილისაგან: შესავალი, ძირითადი ნაწილი და დასკვნა. თუ ანალიზის დროს ერთ-ერთი მათგანი მაინც იქნება უგულებელყოფილი, ნაშრომი არასრულფასოვნად მიიჩნევა და შეფასების შემთხვევაში დაბალი ქულა დაიწერება.

     შესავლის ფუნქციაა საკითხის დასმა, პრობლემის შესახებ მკითხველისათვის ძირითადი და წინასწარი ინფორმაციის მიწოდება. ძირითად ნაწილში უნდა განიხილოთ ზემოთ წარმოდგენილ პრობლემათაგან თქვენთვის საჭირო და თქვენს მიზანთან დაკავშირებული. რაც შეეხება დასკვნას, მისი მიზანია, შეაჯამოს, განაზოგადოს  მსჯელობა და მკითხველის ყურადღება კიდევ ერთხელ გაამახვილოს ძირითად სათქმელზე.

                              მეთქვსმეტე დღე საწრეო მუშაობისა.

თემა -ტექსტური მასალიდან წარმოდ­გენილი სათანადო არგუმენტები, კონ­კრეტული მაგალითები. 

დღევანდელი მუშობის მიზანი იყო,  მოსწავლეთათვის მიმეწოდებინა ინფორმაცია იმის თაობაზე, რომ  პერსონაჟის დახასიათების, მხატვრული ტექსტის ანალიზისა და ა.შ. შემთხვევაში აუცილებელია საკუთარი შეხედულებების, მოსაზრებების დასაბუთება და გამყარება  ციტატებით  ტექსტიდან.

                            მეჩვიდმეტე და მეთვრამეტე გაკვეთილები.

მუშაობის თემა -მხატვრული ნაწარმოების ანალიზის  ნიმუშების გაცნობა.

მოსწავლეებს გავაცანი ორი ნიმუში მხატვრული ნაწარმოების ანალიზისა: პიროვნების გაორების საკითხი შექსპირის „ჰამლეტის“ მიხედვით და ავთანდილ ნიკოლეიშვილის „ნატვრის ხე.“

მეცხრამეტე  დღე.

                              ციტირებისა და პერიფრაზის ხერხების სწავლება.

გავიხსენეთ ციტირებისა და პერიფრაზირების მნიშვნელობები, ვისაუბრეთ,როგორ და როდის შეიძლება მათი გამოყენება, მოვიყვანეთ მაგალითები.